HANCI

İnsan vücudu, kendisini sağlıklı tutmak için yeterli miktarda kolesterolü kendisi üretir. Vücudunuzda çok fazla LDL olduğunda, arterlerinizde, yani beyne ve kalbe kan sağlayan damarlarda fazla kolesterol birikir. Bu oluşumlara plak adı verilir ve plak zamanla kan duvarlarında sert, kalın tortulara dönüşür. Arterlerinizde meydana gelen bu sertleşmeye ateroskleroz denir. Zaman geçtikçe arterler daralır. Bunun sonucunda, daralmış arterlerin bağlı olduğu organlar düzgün çalışmaları için gereken kan akışını alamaz. Plak parçalarının koparak kan akışına girmesi çok kısa sürer.

Yüksek kolesterolünüz varsa bunu ölçmenin tek yolu vücudunuzdan kan alınarak bu kanın kontrol edilmesidir. Lipid paneli adı verilen bir kan testi, doktorların LDL ve HDL seviyelerinizi ölçmesinde başvurulan standart bir testtir. Bu iki testin değeri toplam kolesterol değerinizi belirler. İdeal LDL seviyesi 100 mg/ dL (bir desilitre kan için kolesterol miligramı) ve altıdır. Kalp krizine ve felce karşı korunmanız için ideal HDL seviyesi ise 60 mg/ dL ve üstüdür.

Doktorunuz LDL kolesterol değerinizin çok yüksek çıktığını söylediyse, bu değeri düşürmeye yardımcı olacak bazı önlemler vardır.

*Kolesterolünüzü yükseltebildikleri için doymuş ve trans yağ tüketiminizi sınırlayın
*Kolesterol tüketiminizi güde 300 mg’den az olarak sınırlayın
*Kızartma, kırmızı et, bol miktarda yumurta sarısı ve tam yağlı süt ürünleri tüketmekten kaçının; yarım yağlı ya da yağsız süt ürünlerine yönelin
*Düzenli olarak egzersiz yapın
*Kiloluysanız fazla kilolarınızdan kurtulun
*Sigara içiyorsanız bırakın

Yüksek kolesterolün gözle görülür bir belirtisi yoktur. Bu nedenle, seviyelerinizi öğrenmek için doktorunuzdan yardım almanız gerekir. Doktorunuz kolesterol seviyelerinizi, lipid profil adı verilen basit bir kan testiyle ölçebilir. Genellikle 35 yaşın üzerindeki erkekler ve 45 yaşın üzerindeki kadınlar her beş senede bir kolesterol seviyelerini kontrol ettirmelidir. Risk grubunda olanlar ise daha sık kontrol yaptırmalıdır. Risk faktörleri şunlardır:

*Kalp hastalığı geçmişi
*Yüksek kolesterol geçmişi
*Obezite
*Ailenin kalp hastalığı, yüksek kolesterol ve obezite geçmişi
*Menopoz

Sağlıklı beslenerek LDL seviyenizi düşürebilirsiniz. Doymuş yağ oranı yüksek gıdalardan uzak durun ve bol miktarda sebze-meyve tüketmeye gayret edin. HDL seviyenizi yükseltmek için sigara kullanmayın, düzenli egzersiz yapın, aşırı kilolu ya da obezseniz kilo verin. Bu kuralları altı ay ya da bir yıl uygulamanıza rağmen seviyeleriniz düzelmezse doktorunuz kolesterol düşürücü bir ilaç yazabilir.

· Statinler: Bu ilaçlar kolesterol üretimini yavaşlatır ve arterlerinizde kolesterol birikmesini kısıtlar.

Lipoproteinler: Kolesterol Taşıyıcıları

Vücudun kolesterolü kullanabilmesi için, kolesterolün hücreler arasında kan dolaşımı aracılığıyla taşınması gerekir. Fakat kolesterol kanda çözünemez çünkü yağdan oluşur. Bunun yerine lipoprotein adı verilen bir paketle kanda taşınır. Kolesterol, vücut içinde protein adı verilen diğer bileşik türüyle birleştiğinde bir lipoprotein oluşur. İki ana lipoprotein türü vardır. Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) ve düşük proteinli lipoprotein (LDL).

Ateroskleroz, zaman içinde yavaş bir şekilde gelişen bir hastalıktır. Bazı insanlar için, çocukluk çağında bile başlamaktadır. Aterosklerozun ilk nedenı açıkça bilinmemektedir. Tıbbi araştırmacılar, kan damarı duvarı hasarlandığında hastalığın başlayabileceğine inanmaktadırlar. Bu hasar yüksek LDL kolesterol seviyeleri, yüksek kan basıncı veya sigara içimi gibi nikotin kaynakları nedeni ile olabilir. Bu hasarın nedeni ne olursa olsun, arter iltihaplanır ve LDL kolesterol, yağlar ve diğer maddeler duvarlara yapışır çünkü bunlar kolaylıkla doğrudan geçemezler.

Yüksek kolesterol seviyeleri ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceğinden, 20 yaşından başlayarak her beş yılda en az bir kere yüksek kolesterol taraması yaptırmak önemlidir.

Bununla birlikte, kişinin kolesterol seviyeleri yükselmiş bulunursa, kişi beş yılda bir kez yerine yılda bir kez yüksek kontrol taraması yaptırmalıdır.

Kişide yüksek total kolesterol seviyeleri, yüksek LDL seviyeleri, yüksek trigliserit seviyeleri ve/veya düşük HDL seviyeleri varsa, kişide kalp hastalığı gelişim riski artacaktır. Böylece, kadın ya da erkek için kötü kolesterol seviyelerini düşürüp iyi kolesterol seviyelerini yükselmeye çalışmaları önemlidir. Kötü kolesterolü düşürüp iyi kolesterolü yükseltmenin yöntemleri:

Fiziksel Aktivite: Haftanın çoğu gününde (hepsine olamazsa) en az 30 dakika fiziksel aktivite, HDL seviyelerini arttırır ve LDL seviyelerini azaltır, bu da kalp hastalığı riskini azaltır.

Kolesterol, kanınızda dolaşan ve çeşitli fonksiyonla açısından önemli mumsu bir yağ türü ya da lipiddir. Vücut kolesterolü; hem D vitamini, hücre çeperleri, dokular, hormonlar ve yağı sindiren safra asitlerini yapmak için hem de sinir liflerini korumak için kullanır. Ancak, eğer düzeyi çok artarsa, kolesterol atar damarlarda birikerek damar sertliği, kalp krizi ve inme gibi yaşamı tehdit den pek çok hastalığa neden olabilir.

Beslenme alışkanlıkları bir kişinin sağlığını doğrudan etkiler. Sağlıklı beslenme, obezite, yüksek kan basıncı, yüksek kan şekeri ve bazı kanser türleri gibi pek çok hastalıktan korunmayı sağlar. Ayrıca sağlıklı yiyecekler vücudun bağışıklık sistemini destekler. Dahası, kuru ve solgun cilt, saç dökülmesi ve görme zayıflığı gibi yaşa bağlı zararlı etkiler, sağlıklı beslenerek geciktirilebilir.

Temel Bilgiler

Öncelikle, yiyecekler lif ve besin değeri açısından zengin olmalıdır. Beslenmede sebze, meyve, tam buğday ve protein grupları yer almalıdır. Beş porsiyon meyve ve sebze idealdir.

Obezite ve sağlıklı beslenme

“Ne yerseniz o’sunuz” Bu özdeyiş bir dereceye kadar doğrudur.

Fazla kilolu olmak sağlığınız için zararlıdır. Çok fazla kiloya ve yüksek bir BKİ’ne (beden kitle indeksi) sahip olmak, kalp hastalığı, solunum problemleri, diyabet ve bazı kanser türleri gibi ciddi hastalıklara neden olabilir. Diğer yandan, doğru miktarlarda sağlıklı gıda tüketmek; fiziksel olarak iyi , enerji dolu ve sağlıklı bir vücutla sonuçlanacaktır.

Günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bazı bölgelerinde sosisli sandviç, çikolata, peynirli hamburger, pizza ve dondurma gibi gıda maddelerini satan restoranların taze meyve ve sebze satmakta olan süper marketlerden daha erişilebilir olması üzüntü vericidir. Bu olay bu ülkelerdeki birçok bölgeyi “gıda çölüne” çevirmiştir. Peynirli hamburger ve pizza belki çok lezzetli olabilir fakat bu tür gıdalardan çok fazla tüketmeniz kesinlikle vücudunuza zarar verecektir.

Obezitenin birçok belirtisi vardır ve bazıları şöyledir:

*Kolun üst kısmı yakınında, göğüste, kalçada ve baldır bölgesinde yağ
*Nefes almakta zorlanma
*Horlama
*Günlük fiziksel faaliyetlerde zorlanma (mesela merdiven çıkmak gibi)
*Artan terleme
*Artan yorgunluk
*Eklemlerde ve bacaklarda ağrı

Obezitenin Risk Faktörleri

Obezite olasılığınızı artıran risk faktörlerinden bazıları şöyledir:

Kalıtım: eğer ebeveynlerinizden bir tanesi veya her ikisi şişman veya fazla kilolu ise sizin de öyle olma ihtimaliniz daha fazladır.